کتاب «نظریه‌های ادبیات و نقد» نوشته برنا موران و ترجمه بسیار دقیق ناصر داوران، اثری متفاوت و راهگشا در حوزه نقد ادبی است. در این کتاب، موران تلاش کرده است تا چهار دیدگاه بنیادی در فهم هنر را به شکلی منسجم معرفی کند: نگاهی به اثر هنری، هنرمند، مخاطب و جامعه پیرامون.
او بر این باور است که هر نظریه ادبی، تمرکزش بر یکی از این چهار عنصر است؛ برخی بر تصویرگری و تقلید از واقعیت تأکید دارند، برخی دیگر بر رویکرد تاریخی یا اجتماعی، گروهی نگاه ویژه‌ای به ذهن و شخصیت خالق اثر دارند و برخی نیز تأثیر آثار بر مخاطب را موضوع اصلی خود قرار می‌دهند. موران با بیانی خلاصه و در عین حال همه‌جانبه، نمونه‌هایی از هر دیدگاه را ارائه داده و ارتباط آن‌ها را با جوهر هنر بازتاب می‌دهد.
نویسنده و مترجم
برنا موران، پژوهشگر ادبی اهل ترکیه، یکی از پیشگامان نقد ادبیات مدرن در فضای ترکی زبان بود که این کتاب را برای خوانندگانی معرفی کرد که در پی مرور اصولی و ساختاری نقد ادبی هستند.
ناصر داوران، مترجم شناخته‌شده حوزه ادبیات و نقد، متن موران را با ظرافتی ویژه به فارسی منتقل کرده است تا خواننده فارسی‌زبان نیز بدون اتلاف مفهومی، از مطالعه بهره ببرد.
ساختار کلی کتاب
کتاب در حدود ۴۰۷ صفحه منتشر شده و در قالب چند بخش اصلی تنظیم شده است. هر بخش به گروهی از نظریه‌ها اختصاص یافته است:
نظریه‌های محاکات و تقلید
نقد تاریخی و اجتماعی (در ارتباط با جهان اجتماعی)
نقد روان‌کاوانه و شخصیتی
نقد ساختارگرا و پساساختارگرا (تمرکز بر ساختار اثر)
رویکردهای مربوط به مخاطب و تجربه زیباشناختی
هر بخش با مثال‌ها و توضیحاتی گام‌به‌گام راهنمای خواننده برای ورود به هر مکتب نقد ادبی است.
بخشی از متن
«در یک حادثه هنری، چهار عنصر نقش اصلى را دارند: خالق اثر، اثر، مخاطب و جهان بیرون. نظریه‌های هنری گوناگون، هر یک بر محور یکی از این عناصر می‌چرخند. آن‌چه حائز اهمیت است، فهم این پیوندهاست؛ نه فقط شناخت نظریه‌ها.»
این جمله تامل‌برانگیز، روح کتاب را در خود دارد: توجه هم‌زمان به چند زاویه نگارشی و ارتباط آن‌ها در ساخت معنای اثر هنری.
ویژگی‌های چاپ نشر نگاه
نسخه‌ای که نشر نگاه منتشر کرده، در قطع رقعی و با جلد شومیز عرضه شده و مطالعه کتاب در فضای فیزیکی را ساده و دل‌نشین کرده است. چاپ کتاب بسیار خوش‌خوان و مناسب برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به نقد زبان‌شناسی است؛ بدون شک کیفیت چاپ مناسب در تجربه خواندن بسیار مؤثر بوده است.
چرا این کتاب برایت مهم است؟
اگر پیگیر شناخت لایه‌های مختلف نقد ادبی هستی، یا دنبال یک مقدمه علمی دقیق برای ورود به حوزه نظریه ادبیات می‌گردی، این کتاب بهترین انتخاب خواهد بود. این اثر، نه صرفاً یک منبع خشک دانشگاهی، بلکه نقشه‌ای واقعی از ارتباط میان هنر و فهم بشری است؛ نقشه‌ای که تغییر زاویه دید ممکن است کلی معنای قصه را دگرگون کند.
برای تهیه این اثر می‌توانید به ویترین آنلاین نبض هنر مراجعه کنید.
سفارش کتاب: نظریه‌های ادبیات و نقد